Liệu Đông y có điều trị được mất ngủ không? Đây là câu hỏi mà nhiều người tìm kiếm khi đối mặt với chứng mất ngủ kéo dài và muốn tìm kiếm một phương pháp điều trị an toàn và tự nhiên. Bài viết này sẽ đi sâu vào việc sử dụng Đông y để điều trị mất ngủ, các phương pháp phổ biến, hiệu quả và những lưu ý quan trọng khi áp dụng. Cùng dongnamduocngoclinh.vn đi tìm hiểu chi tiết nhé.
Đông y nhìn nhận về mất ngủ
Mất ngủ trong Đông y không chỉ đơn thuần là tình trạng khó ngủ. Nó được xem là sự mất cân bằng âm dương, khí huyết trong cơ thể, ảnh hưởng đến hoạt động của các tạng phủ, đặc biệt là tâm (tim), can (gan), tỳ (lá lách), thận. Các nguyên nhân gây mất ngủ theo Đông y có thể kể đến như:
Tâm Tỳ hư tổn
Tâm (tim) chủ về thần (tinh thần), Tỳ (lá lách) chủ về vận hóa, sinh hóa tân dịch, khí huyết. Nếu tâm tỳ hư tổn, khí huyết sẽ không đủ để nuôi dưỡng tâm thần, dẫn đến hồi hộp, lo âu, khó ngủ, ngủ không sâu giấc.
Can Uất Hóa Hỏa
Can (gan) có chức năng sơ tiết, điều đạt khí cơ. Khi can khí uất kết, lâu ngày sẽ hóa hỏa, làm nhiễu loạn tâm thần, gây mất ngủ, dễ cáu gắt, bứt rứt.
Thận Âm Hư
Thận (thận) chủ về tàng tinh, sinh tủy. Thận âm hư sẽ dẫn đến âm không chế được dương, làm dương vượng, gây ra các triệu chứng như bốc hỏa, đổ mồ hôi trộm, mất ngủ.
Can Đảm Khí Hư
Can Đảm khí hư khiến người bệnh dễ bị tỉnh giấc giữa đêm, khó vào lại giấc ngủ.
Các phương pháp Đông y điều trị mất ngủ
Đông y có nhiều phương pháp để điều trị mất ngủ, tùy thuộc vào nguyên nhân và thể trạng của từng người. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:
Dùng thuốc Đông y
Thuốc Đông y thường được bào chế từ các loại thảo dược tự nhiên, có tác dụng an thần, bổ huyết, dưỡng tâm, điều hòa khí huyết. Một số vị thuốc thường được sử dụng trong điều trị mất ngủ bao gồm:
- Táo nhân: An thần, dưỡng tâm, ích khí, được coi là vị thuốc hàng đầu trong điều trị mất ngủ do tâm tỳ hư.
- Bá tử nhân: Dưỡng tâm an thần, nhuận tràng thông tiện, thường dùng cho người mất ngủ kèm táo bón.
- Long nhãn: Bổ tâm tỳ, dưỡng huyết an thần, thích hợp cho người mất ngủ do suy nhược cơ thể.
- Toan táo nhân: Dưỡng can, an thần, liễm hãn, thường dùng cho người mất ngủ kèm đổ mồ hôi trộm.
- Viễn chí: Khai khiếu, hóa đàm, an thần, thường dùng cho người mất ngủ kèm hay quên, lơ đãng.
Lưu ý: Việc sử dụng thuốc Đông y cần có sự chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ Đông y có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Châm cứu
Châm cứu là phương pháp sử dụng kim châm vào các huyệt đạo trên cơ thể để điều hòa khí huyết, cân bằng âm dương, giúp an thần, dễ ngủ. Một số huyệt thường được sử dụng trong điều trị mất ngủ bao gồm:
- Thần môn: Nằm ở cổ tay, trên nếp lằn cổ tay, phía ngón tay út.
- Nội quan: Nằm ở cổ tay, trên nếp lằn cổ tay 2 thốn, giữa hai gân cơ gan tay lớn và bé.
- Tam âm giao: Nằm ở mặt trong cẳng chân, trên mắt cá trong 3 thốn, sát bờ sau xương chày.
- Bách hội: Nằm ở đỉnh đầu, giao điểm của đường nối hai đỉnh vành tai.
- Ấn đường: Nằm giữa hai đầu lông mày.
Châm cứu cần được thực hiện bởi các bác sĩ, kỹ thuật viên có chuyên môn để tránh các tai biến.
Xoa bóp, bấm huyệt
Xoa bóp, bấm huyệt có tác dụng thư giãn cơ bắp, lưu thông khí huyết, giảm căng thẳng, lo âu, giúp dễ ngủ. Có thể tự xoa bóp, bấm huyệt hoặc tìm đến các chuyên gia để được thực hiện bài bản. Các huyệt thường được xoa bóp, bấm huyệt để điều trị mất ngủ tương tự như huyệt trong châm cứu.
Dưỡng sinh, luyện tập
Việc kết hợp các phương pháp dưỡng sinh như tập thái cực quyền, khí công, yoga, thiền định… sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, tinh thần thư thái, từ đó cải thiện giấc ngủ.
Hiệu quả của Đông y trong điều trị mất ngủ
Hiệu quả của Đông y trong điều trị mất ngủ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Nguyên nhân gây mất ngủ: Đông y hiệu quả nhất đối với các trường hợp mất ngủ do tâm tỳ hư, can uất, thận âm hư. Đối với các trường hợp mất ngủ do các bệnh lý thực thể khác, Đông y có thể được sử dụng hỗ trợ.
- Thể trạng của người bệnh: Mỗi người có một thể trạng khác nhau, do đó cần có phác đồ điều trị phù hợp.
- Tuân thủ điều trị: Người bệnh cần kiên trì thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ Đông y để đạt được hiệu quả tốt nhất.
- Kết hợp với các biện pháp khác: Để tăng cường hiệu quả điều trị, nên kết hợp Đông y với các biện pháp thay đổi lối sống như:
- Ăn uống lành mạnh, tránh các chất kích thích như cà phê, rượu, bia.
- Tập thể dục đều đặn.
- Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu.
- Thiết lập thời gian ngủ nghỉ hợp lý.
Các bài thuốc Đông y hỗ trợ giấc ngủ
Nhiều bài thuốc Đông y có thể được sử dụng để hỗ trợ giấc ngủ. Dưới đây là một số ví dụ:
- Bài thuốc An Thần Bổ Tâm: Thích hợp cho người mất ngủ do tâm tỳ hư, với các triệu chứng như hồi hộp, lo âu, mệt mỏi. Thành phần: Táo nhân, long nhãn, phục thần, đương quy, bạch truật,…
- Bài thuốc Tiêu Dao Tán: Thích hợp cho người mất ngủ do can uất, với các triệu chứng như dễ cáu gắt, bứt rứt, khó ngủ. Thành phần: Sài hồ, đương quy, bạch truật, bạch thược, cam thảo,…
- Bài thuốc Lục Vị Địa Hoàng Hoàn: Thích hợp cho người mất ngủ do thận âm hư, với các triệu chứng như bốc hỏa, đổ mồ hôi trộm, mất ngủ. Thành phần: Thục địa, sơn thù, hoài sơn, trạch tả, đơn bì, phục linh,…
Lưu ý: Các bài thuốc trên chỉ mang tính chất tham khảo. Người bệnh nên đến gặp bác sĩ Đông y để được chẩn đoán và kê đơn thuốc phù hợp với tình trạng của mình.
Đông y có thể là một phương pháp hiệu quả để điều trị mất ngủ, đặc biệt là đối với các trường hợp mất ngủ do mất cân bằng âm dương, khí huyết trong cơ thể. Tuy nhiên, việc điều trị cần được thực hiện bởi các bác sĩ Đông y có kinh nghiệm và cần kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý. Điều quan trọng là sự kiên trì và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đạt được hiệu quả tốt nhất và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
